Illatos csavarpálma

növényfaj

Az illatos csavarpálma (Pandanus tectorius) az egyszikűek (Liliopsida) osztályának csavarpálma-virágúak (Pandanales) rendjébe, ezen belül a csavarpálmafélék (Pandanaceae) családjába tartozó faj.

Illatos csavarpálma
A növény
A növény
Természetvédelmi státusz
Nem fenyegetett
      
Rendszertani besorolás
Ország: Növények (Plantae)
Törzs: Zárvatermők (Magnoliophyta)
Osztály: Egyszikűek (Liliopsida)
Rend: Csavarpálma-virágúak (Pandanales)
Család: Csavarpálmafélék (Pandanaceae)
Nemzetség: Csavarpálma (Pandanus)
Parkinson (1773)
Faj: P. tectorius
Tudományos név
Pandanus tectorius
Parkinson ex Du Roi, (1774)
Szinonimák
Szinonimák
  • Corypha laevis (Lour.) A.Chev.
  • Pandanus absonus H.St.John
  • Pandanus adscendens H.St.John
  • Pandanus aequor H.St.John
  • Pandanus aitutakiensis H.St.John
  • Pandanus akiakiensis H.St.John
  • Pandanus ala-kai Martelli
  • Pandanus amplexus H.St.John
  • Pandanus angulosus H.St.John
  • Pandanus anisos H.St.John
  • Pandanus aoraiensis H.St.John
  • Pandanus apionops H.St.John
  • Pandanus asauensis H.St.John
  • Pandanus ater H.St.John
  • Pandanus bassus H.St.John
  • Pandanus bathys H.St.John
  • Pandanus benignus H.St.John
  • Pandanus bergmanii F.Br.
  • Pandanus bicurvatus H.St.John
  • Pandanus blakei H.St.John
  • Pandanus boraboraensis H.St.John
  • Pandanus bothreus H.St.John
  • Pandanus bowenensis H.St.John
  • Pandanus brachypodus Kaneh.
  • Pandanus brownii H.St.John
  • Pandanus cacuminatus H.St.John
  • Pandanus chamissonis Gaudich.
  • Pandanus charancanus Kaneh.
  • Pandanus christophersenii H.St.John
  • Pandanus collatus H.St.John
  • Pandanus complanatus H.St.John
  • Pandanus cooperi (Martelli) H.St.John
  • Pandanus coronatus Martelli
  • Pandanus crassiaculeatus H.St.John
  • Pandanus crassus H.St.John
  • Pandanus crustatus Martelli
  • Pandanus cylindricus Kaneh.
  • Pandanus cymatilis H.St.John
  • Pandanus decorus K.Koch
  • Pandanus dicheres H.St.John
  • Pandanus dilatatus Kaneh.
  • Pandanus distinctus Martelli
  • Pandanus divaricatus H.St.John
  • Pandanus divergens Kaneh.
  • Pandanus dotyi H.St.John
  • Pandanus douglasii Gaudich.
  • Pandanus drakei H.St.John
  • Pandanus drolletianus Martelli
  • Pandanus duriocarpoides Kaneh.
  • Pandanus duriocarpus Martelli
  • Pandanus edwinii H.St.John
  • Pandanus elevatus H.St.John
  • Pandanus enchabiensis Kaneh.
  • Pandanus erythrophloeus Kaneh.
  • Pandanus evexus H.St.John
  • Pandanus extralittoralis H.St.John
  • Pandanus eyesyes Kaneh.
  • Pandanus fahina H.St.John
  • Pandanus faramaa H.St.John
  • Pandanus fatuhivaensis H.St.John
  • Pandanus fatyanion (Kaneh.) Hosok.
  • Pandanus ferulifer H.St.John
  • Pandanus filiciatilis H.St.John
  • Pandanus fischerianus Martelli
  • Pandanus flintinsularis H.St.John
  • Pandanus fragrans Gaudich.
  • Pandanus futunaensis H.St.John
  • Pandanus gambierensis H.St.John
  • Pandanus glomerosus H.St.John
  • Pandanus grantii H.St.John
  • Pandanus guamensis Martelli
  • Pandanus haapaiensis H.St.John
  • Pandanus hendersonensis H.St.John
  • Pandanus heronensis H.St.John
  • Pandanus hivaoaensis H.St.John
  • Pandanus horneinsularum H.St.John
  • Pandanus hosinoi Kaneh.
  • Pandanus hosokawae Kaneh.
  • Pandanus houmaensis H.St.John
  • Pandanus hubbardii H.St.John
  • Pandanus humericus H.St.John
  • Pandanus inarmatus H.St.John
  • Pandanus inermis Roxb.
  • Pandanus inflexus H.St.John
  • Pandanus infundibuliformis H.St.John
  • Pandanus insularis Kaneh.
  • Pandanus interior H.St.John
  • Pandanus intralaevis H.St.John
  • Pandanus jaluitensis Kaneh.
  • Pandanus jonesii (F.Br.) H.St.John
  • Pandanus kafu Martelli
  • Pandanus kamptos H.St.John
  • Pandanus katensis F.Br.
  • Pandanus koidzumii Hosok.
  • Pandanus korrensis Kaneh.
  • Pandanus kraussii H.St.John
  • Pandanus kusaiensis Kaneh.
  • Pandanus laculatus H.St.John
  • Pandanus laevis Lour.
  • Pandanus lakatwa Kaneh.
  • Pandanus lambasaensis H.St.John
  • Pandanus laticanaliculatus Kaneh.
  • Pandanus latior H.St.John
  • Pandanus lauensis H.St.John
  • Pandanus licinus H.St.John
  • Pandanus limitaris H.St.John
  • Pandanus littoralis Jungh.
  • Pandanus longifolius H.L.Wendl.
  • Pandanus macfarlanei Martelli
  • Pandanus macrocephalus Kaneh.
  • Pandanus makateaensis H.St.John
  • Pandanus malatensis Blanco
  • Pandanus mangarevaensis H.St.John
  • Pandanus mariaensis H.St.John
  • Pandanus marquesasensis H.St.John
  • Pandanus matukuensis H.St.John
  • Pandanus mbalawa H.St.John
  • Pandanus meetiaensis H.St.John
  • Pandanus mei F.Br.
  • Pandanus mendanensis Martelli
  • Pandanus menne Kaneh.
  • Pandanus menziesii Gaudich.
  • Pandanus metius H.St.John
  • Pandanus minysocephalus H.St.John
  • Pandanus montaguei H.St.John
  • Pandanus mooreaensis H.St.John
  • Pandanus moschatus Miq.
  • Pandanus moschatus Rumph. ex Voigt
  • Pandanus motuensis H.St.John
  • Pandanus nandiensis H.St.John
  • Pandanus niueensis H.St.John
  • Pandanus notialis H.St.John
  • Pandanus oblatiapicalis H.St.John
  • Pandanus oblaticonvexus H.St.John
  • Pandanus obliquus Kaneh.
  • Pandanus odontoides Hosok.
  • Pandanus okamotoi Kaneh.
  • Pandanus onoilauensis H.St.John
  • Pandanus orarius H.St.John
  • Pandanus otemanuensis H.St.John
  • Pandanus ovalauensis H.St.John
  • Pandanus pachys H.St.John
  • Pandanus pakari H.St.John
  • Pandanus palkilensis Hosok.
  • Pandanus palmyraensis H.St.John
  • Pandanus pansus H.St.John
  • Pandanus paogo H.St.John
  • Pandanus papeariensis Martelli
  • Pandanus papenooensis H.St.John
  • Pandanus parhamii H.St.John
  • Pandanus parksii H.St.John
  • Pandanus patulior H.St.John
  • Pandanus pedunculatus R.Br.
  • Pandanus pedunculatus var. insularis B.C.Stone
  • Pandanus pedunculatus var. malagunensis B.C.Stone
  • Pandanus pedunculatus var. rendovensis B.C.Stone
  • Pandanus planus H.St.John
  • Pandanus politus Martelli
  • Pandanus ponapensis Martelli
  • Pandanus prismaticus Martelli
  • Pandanus prolixus H.St.John
  • Pandanus pseudomenne Hosok.
  • Pandanus pulposus (Warb.) Martelli
  • Pandanus pusillus H.St.John
  • Pandanus pyriformis (Martelli) H.St.John
  • Pandanus radiatus H.St.John
  • Pandanus raiateaensis H.St.John
  • Pandanus raivavaensis Martelli
  • Pandanus raroiaensis H.St.John
  • Pandanus rectangulatus Kaneh.
  • Pandanus repens Miq.
  • Pandanus rhizophorensis H.St.John
  • Pandanus rhombocarpus Kaneh.
  • Pandanus rikiteaensis H.St.John
  • Pandanus rimataraensis H.St.John
  • Pandanus rockii Martelli
  • Pandanus rotensis Hosok.
  • Pandanus rotundatus Kaneh.
  • Pandanus rurutuensis H.St.John
  • Pandanus sabotan Blanco
  • Pandanus saipanensis Kaneh.
  • Pandanus saltuarius H.St.John
  • Pandanus samak Hassk.
  • Pandanus samoanus (Martelli) H.St.John
  • Pandanus sanderi Sander
  • Pandanus savaiensis (Martelli) H.St.John
  • Pandanus schizocarpus F.Br.
  • Pandanus seruaensis H.St.John
  • Pandanus sinuosus H.St.John
  • Pandanus sinuvadosus H.St.John
  • Pandanus smithii H.St.John
  • Pandanus spurius (Willd.) Miq.
  • Pandanus stradbrookeensis H.St.John
  • Pandanus subaequalis H.St.John
  • Pandanus subhumerosus H.St.John
  • Pandanus subradiatus H.St.John
  • Pandanus suvaensis (Martelli) H.St.John
  • Pandanus sykesii H.St.John
  • Pandanus taepa (F.Br.) H.St.John
  • Pandanus tahaaensis H.St.John
  • Pandanus tahitensis Martelli
  • Pandanus takaroaensis H.St.John
  • Pandanus tamaruensis J.W.Moore
  • Pandanus tapeinos H.St.John
  • Pandanus taravaiensis H.St.John
  • Pandanus tauensis Martelli
  • Pandanus tectorius var. australianus Martelli
  • Pandanus tectorius var. cocosensis B.C.Stone
  • Pandanus tectorius f. convexus B.C.Stone
  • Pandanus tectorius var. drolletianus (Martelli) B.C.Stone
  • Pandanus tectorius var. exiguus (J.W.Moore) B.C.Stone
  • Pandanus tectorius var. heronensis (H.St.John) B.C.Stone
  • Pandanus tectorius var. incrassatus B.C.Stone
  • Pandanus tectorius var. laevigatus (Martelli) B.C.Stone
  • Pandanus tectorius var. oahuensis (Martelli) B.C.Stone
  • Pandanus tectorius var. pedunculatus (R.Br.) Domin
  • Pandanus tectorius var. stradbrookensis (H.St.John) B.C.Stone
  • Pandanus tectorius var. tubuaiensis (Martelli) B.C.Stone
  • Pandanus tectorius var. yorkensis (H.St.John) B.C.Stone
  • Pandanus temehaniensis J.W.Moore
  • Pandanus terrireginae H.St.John
  • Pandanus tessellatus Martelli
  • Pandanus tikeiensis H.St.John
  • Pandanus tima H.St.John
  • Pandanus timoeensis H.St.John
  • Pandanus tolotomensis Glassman
  • Pandanus tomilensis Kaneh.
  • Pandanus tongaensis H.St.John
  • Pandanus trapaneus H.St.John
  • Pandanus tritosphaericus H.St.John
  • Pandanus trukensis Kaneh.
  • Pandanus tuamotensis F.Br.
  • Pandanus tubuaiensis Martelli
  • Pandanus tupaiensis H.St.John
  • Pandanus uea H.St.John
  • Pandanus utiyamae Kaneh.
  • Pandanus vahitahiensis H.St.John
  • Pandanus vandra H.St.John
  • Pandanus variegatus Miq.
  • Pandanus virginalis H.St.John
  • Pandanus viri H.St.John
  • Pandanus viridinsularis H.St.John
  • Pandanus volkensii Kaneh.
  • Pandanus wilderi H.St.John
  • Pandanus yorkensis H.St.John
  • Pandanus yunckeri H.St.John
Hivatkozások
Wikifajok
Wikifajok

A Wikifajok tartalmaz Illatos csavarpálma témájú rendszertani információt.

Commons
Commons

A Wikimédia Commons tartalmaz Illatos csavarpálma témájú médiaállományokat és Illatos csavarpálma témájú kategóriát.

Nemzetségének a típusfaja.

Előfordulása szerkesztés

Az illatos csavarpálmát széles körben ültetik. Az eredeti előfordulási helyei a tengerpartok, a Fülöp-szigetektől, Indonéziától és Ausztrália keleti felétől, egészen Vanuatug ésHawaiiig. A kontinentális Ázsia több országába, valamint Közép-Amerika egyes részeire is betelepítették.

Megjelenése szerkesztés

A növény számos vastag, elágazó támasztógyökeret fejleszt. A levelek az ágak csúcsán csavarosan három sorba rendeződnek, szálasak. A levélfonák középerén és a széleken többnyire éles tövisek sorakoznak. Az illatos csavarpálma legfeljebb 10 méter magas fa, törzse világosszürke, gyűrűzött, gyakran villásan 2 vagy 3, csaknem azonos vastagságú ágra oszlik. Levele 80-180 centiméter, ritkán 3 méter hosszú is lehet; 4-9 centiméter széles, nagyon szívós, csúcsa felé fokozatosan keskenyedő. A porzós és a termős virágok külön egyedeken fejlődnek; a porzós virágokból álló virágzat legfeljebb 60 centiméter hosszú, világos murvalevelekkel, melyek hónaljában egy-egy fehér füzér képződik; a termős virágokból álló gömbölyű, körülbelül 5 centiméter átmérőjű torzsavirágzatot fellevelek zárják körül. Termése narancsszínű, akár 25 centiméter átmérőjű, gömbös terméságazatban jelenik meg, amely egyenként 5-11 résztermést tartalmazó 40-80 csoportból alakult.

Egyéb szerkesztés

Az illatos csavarpálma virágporát a hawaii lányok a fiúk csalogatására használták. Termése a Csendes-óceán számos szigetén alapvető élelmiszer, Indiában gyógynövény. Ennek megfelelően számos fajtája van. Némelyiknél hiányoznak a tövisek a levelekről, amelyeket különben el kellene távolítani, hogy a levelekből kosarakat fonhassanak. Illatszert is aromásítanak vele.

Képek szerkesztés

Források szerkesztés